09.09.2025.

Северна Македонија го унапредува финансирањето за климатски промени во рамките на програмата GFS

Во рамките на програмата „Позеленување на финансиските системи“ (GFS), во пазарна студија беа анкетирани над 300 средни и големи претпријатија од клучните индустрии во Северна Македонија за да се проценат практиките за одржливост, изложеноста на климатски ризици и прифаќањето на зелените финансии. Анкетата откри недоволно ниво на свест за зелената економија: само 7% се идентификуваа како експерти, додека 30% беа целосно непознати со концептот. И покрај овој јаз, над една четвртина од испитаниците ја сметаа конкурентската предност и растот на приходите како клучни придобивки од транзицијата кон позелени практики. Сознанијата од интервјуата и фокус групите го информираат развојот на рамка за откривање на климатските ризици за банките, која се очекува да биде финализирана подоцна во 2025 година.
 
Имплементирана во партнерство со Народната банка на Република Северна Македонија (NBRSM), програмата обезбеди целна обука и ја воведе алатката Climate Risk Navigator, овозможувајќи ѝ на централната банка да ги проценува ризиците поврзани со климата и да ги води финансиските институции во усогласувањето со глобалните стандарди.
 
„Програмата GFS оди подалеку од техничка помош; таа е стратешка инвестиција во финансиската отпорност на Северна Македонија. Со проценка на пазарните услови и опремување на регулаторите и банките со прилагодени алатки за управување со климатските ризици, таа поттикнува иновации, инвестиции и инклузивен раст“, рече глобалниот претставник на ЕИБ во Северна Македонија, Бјорн Габриел.
 
Гувернерот на Народната банка на Северна Македонија, Трајко Славески, нагласи дека програмата претставува клучен чекор кон унапредување на одржливиот економски раст. Со интегрирање на климатските и еколошките ризици во стратешките цели, таа ја зајакнува отпорноста и долгорочната стабилност на финансискиот систем на земјата.
 
„Техничката помош преку нашата соработка со ЕИБ Глобал игра клучна улога во зајакнувањето на институционалниот капацитет, поттикнувањето на размена на знаење и усвојувањето на најдобрите меѓународни практики. Оваа поддршка е инструментална за овозможување на ефикасна транзиција кон зелена економија и обезбедување подготвеност за предизвиците што претстојат“, рече гувернерот Славески.
 
Надвор од регулаторната поддршка, на Комерцијална банка, НЛБ банка, ПроКредит банка и Шпаркасе банка им се обезбедува прилагодена техничка помош за да се помогне во интегрирањето на климатските сценарија во нивните деловни стратегии. Овие напори им обезбедуваат на финансиските институции подобро позиционирани да идентификуваат можности за зелени инвестиции кај малите бизниси и да ги советуваат за одржливи бизнис стратегии. Програмата, лансирана во мај 2024 година, е финансирана од Меѓународната климатска иницијатива (IKI) во име на Германското федерално министерство за економски работи и климатска акција (BMWK), а воедно придонесува и кон партнерството NDC.